Wielki Post to okres 40 dni, w których Kościół przygotowuje się do obchodów Wielkiego Tygodnia i Wielkanocy. Jest on obchodzony od IV wieku jako czas pokuty i odnowienia dla całego Kościoła, w połączeniu z praktykami postnymi i powstrzymania się od spożywania mięsa.
"Kościół co roku przez czterdzieści dni Wielkiego Postu jednoczy się z tajemnicą Jezusa na pustyni" (Katechizm Kościoła Katolickiego, 540).
Kościół stawia nam za przykład Chrystusa na pustyni, abyśmy wraz z Nim mogli przygotować się na obchody Jego Męki i Zmartwychwstania poprzez oczyszczenie naszych serc, bardziej poważne traktowanie naszego życia chrześcijańskiego oraz praktyki pokutne.
Wielki Post zaczyna się w środę popielcową a kończy tuż przed wieczorną Mszą Wieczerzy Pańskiej (in Coena Domini), w Wielki Czwartek
(Środa Popielcowa rozpoczyna Wielki Post i jest szczególnym dniem postnym, w których chrześcijanie manifestują swoje osobiste pragnienie nawrócenia do Boga. Posypanie głów popiołem stanowi zaproszenie do przeżycia Wielkiego Postu jako świadomego i intensywnego udziału w Tajemnicy Paschalnej Jezusa, w Jego Krzyżu i Zmartwychwstaniu, poprzez udział w Eucharystii i praktykowanie uczynków miłosierdzia. Posypanie głów popiołem wywodzi się z wczesnych form pokuty kanonicznej. Rozszerzyło się ono na wszystkich chrześcijan w X wieku. Liturgia Środy Popielcowej zachowuje elementy tej starej tradycji poprzez posypanie głów popiołem i post ścisły.)
Okres Wielkiego Postu ma przygotować Lud Boży do głębokiego przeżycia największych świąt – Paschy, rozumianej jako Męka, Śmierć i Zmartwychwstanie, obchodzonej w ramach Triduum Paschalnego.
Centralnym momentem tego przeżycia ma być udział w Wigilii Paschalnej, połączonej z odnowieniem przymierza chrztu świętego. Przygotowanie to ma być nawróceniem i czynieniem pokuty przez post, a jeszcze bardziej przez czynną miłość. Pomocą w podjęciu tego wysiłku jest rozważanie Męki Pańskiej, czyli miłości zbawczej Chrystusa do nas.
Liturgia Wielkiego Postu skupia się wokół trzech tematów:
– Pokuta i nawrócenie (Środa Popielcowa i większość dni powszednich),
– Chrzest i jego wymagania (Niedziela, zwłaszcza II, IV i V),
– Męka Chrystusa (Niedziela Palmowa i dwa ostatnie tygodnie).
Są też trzy główne praktyki religijne prócz normalnych naszych obowiązków względem Boga, które powinniśmy wypełnić w okresie wielkopostnym:
1) W każdy piątek tego okresu wziąć udział w Drodze Krzyżowej,
2) W każdą niedzielę po południu być na Gorzkich Żalach.
3) Uczestniczyć w rekolekcjach zakończonych spowiedzią i przyjęciem Komunii św.
Wielki Post trwa 40 dni. Jest to liczba symboliczna na oznaczenie specjalnego czasu przygotowania na rzeczywiste spotkanie z Bogiem. Człowiek, z racji swojej małości i grzeszności, potrzebuje stanąć przed Bogiem odpowiednio przygotowany, a do tego potrzebny mu jest najpierw czas. Prorocy długo przygotowywali się na spotkanie z Bogiem, szczególnie wtedy, kiedy czekała ich ważna do spełnienia misja. Mojżesz przez 40 dni i nocy przebywał na górze Synaj poszcząc, by otrzymać wreszcie tablice 10 przykazań. Eliasz, mocą pokarmu niebieskiego, szedł przez 40 dni i 40 nocy aż do Bożej góry Horeb, by doświadczyć spotkania z Bogiem w postaci cichego poszumu wiatru. Nawet pogańscy Niniwici, dzięki pracy Jonasza, potrafili przez 40 dni pościć, by przebłagać Boga i przekonać Go do ocalenia ich miasta od zagłady. Tym bardziej Jezus, idąc za przykładem tego symbolicznego znaku, udaje się na pustynię, by przez 40 dni przygotować się do swojej misji zbawczej. Każdy z nas w okresie Wielkiego Postu otrzymuje więc swoje 40 dni, czas na przygotowanie do szczególnego spotkania z Bogiem w tajemnicy zbawienia
Wszystkim życzę odwagi w podejmowaniu wyzwań Wielkiego Postu;
życzę powodzenia w walce duchowej ze złym duchem na wzór kuszenia Chrystusa na pustyni.
Życzę podejmowania dzieła nawrócenia i pokuty na trzy sposoby: modlitwa, post, jałmużna. Niech w tym procesie pomoże rozważanie Męki Pańskiej w ramach nabożeństwa "Drogi krzyżowej" i "Gorzkich żali".
Napisała Natalia